De 25 werken die je gezien moet hebben | 19
Museum Hof van Busleyden is op dit moment gesloten voor restauratie. In de lente van 2024 heropent het museum met een hernieuwde vaste opstelling en de tentoonstelling Ridders van het Gulden Vlies . Blijf op de hoogte van het museumaanbod.
Jan zonder Vrees, hertog van Bourgondië
Anoniem
ca. 1450
De Bourgondische hertog Jan zonder Vrees (1371-1419) is sober, maar rijkelijk uitgedost, in een met bont afgezette zwarte mantel, een kleur die onder de hertogen van Bourgondië modieus wordt. Hij zit wellicht geknield op een bidstoel. Daarover is een wapenkleed gedrapeerd met de lelie van het Franse koningshuis Valois. Ervoor hangt een wapenschildje met de Vlaamse leeuw. Het ene toont de afkomst van de hertogen van Bourgondië, het andere verwijst (al dan niet bewust) naar hun toekomst in het rijke Vlaanderen.
Het portretje wordt gedateerd rond 1450, maar zou teruggaan op een origineel van rond 1415. Dat maakt dit tot een bijzonder vroeg portret. Het oudst bewaarde individuele portret in de Westerse schilderkunst sinds de Oudheid is van de Franse koning Jan de Goede, de grootvader van Jan zonder Vrees, en dateert van rond 1360 (Louvre, Parijs). Hij staat erop afgebeeld in profiel, zoals vorsten op munten uit de Oudheid. Jan zonder Vrees daarentegen heeft zijn gezicht en romp driekwart naar ons toegekeerd. Die pose komt minder streng over en zal terugkomen op de meeste latere portretten van de Bourgondische hertogen.
___
FICHE
Titel: Jan zonder Vrees, hertog van Bourgondië
Objectnaam: schilderij
Vervaardiger: anoniem
Datering: ca. 1450
Materiaal: olieverf op paneel
Afmetingen: 34 × 26,7 com
Herkomst: Langdurige bruikleen van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (Inv. 540)
BIBLIOGRAFIE
Jos Koldeweij, Eva Tahon en Inge Geysen (red.), Liefde en devotie : het Gruuthusehandschrift: kunst en cultuur omstreeks 1400. Antwerpen, 2013: 51.
Paul Vandenbroeck, Catalogus schilderijen 14e en 15e eeuw. Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Antwerpen, 1985: 28-32.
